Một số vấn đề cơ bản về hoạt động hợp nhất & sáp nhập doanh nghiệp theo quy định pháp luật Việt Nam
2023/06/01
Hợp nhất & sáp nhập doanh nghiệp được xem là một trong hình thức tập trung sức mạnh về kinh tế nhanh chóng và hiệu quả mà nhiều nhà đầu tư lựa chọn trong quá trình đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam nhằm gia tăng sức cạnh tranh trên thị trường. Dưới góc độ pháp luật về doanh nghiệp, hợp nhất & sáp nhập doanh nghiệp lại là hai trong các hình thức tổ chức lại doanh nghiệp mà nhiều doanh nghiệp thường lựa chọn. Vì vậy, thông qua bài viết này, tác giả sẽ trình bày một số vấn đề cơ bản về hợp nhất & sáp nhập doanh nghiệp theo quy định pháp luật Việt Nam và các lưu ý khi doanh nghiệp thực hiện hoạt động hợp nhất & sáp nhập trên thực tế.
1. Khái niệm và đặc điểm hợp nhất & sáp nhập doanh nghiệp:
1.1 Khái niệm:
Hợp nhất và sáp nhập doanh nghiệp đều là một trong các hình thức tập trung kinh tế[1] và cũng hình thức tổ chức lại doanh nghiệp. Trong đó, “hợp nhất doanh nghiệp” là hai hoặc một số công ty có thể hợp nhất thành một công ty mới đồng thời chấm dứt tồn tại của các công ty bị hợp nhất[2]. Ngược lại, “sáp nhập doanh nghiệp” là một hoặc một số công ty có thể sáp nhập vào một công ty khác bằng cách chuyển toàn bộ tài sản, quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp sang công ty nhận sáp nhập, đồng thời chấm dứt sự tồn tại của công ty bị sáp nhập[3].
1.2 Đặc điểm và so sánh:
Theo đó, hợp nhất và sáp nhập doanh nghiệp sẽ có một số đặc điểm chung và những đặc điểm riêng. Cụ thể:
| Đặc điểm chung | ||
| -Đều là hình thức tổ chức lại doanh nghiệp & hình thức tập trung kinh tế; -Đều có sự chấm dứt sự tồn tại của công ty bị hợp nhất/sáp nhập; -Công ty hợp nhất hoặc sáp nhập được hưởng quyền và lợi ích hợp pháp, chịu trách nhiệm về các nghĩa vụ, các khoản nợ chưa thanh toán, hợp đồng lao động và các nghĩa vụ tài sản khác của các công ty bị hợp nhất, sáp nhập. -Công ty hợp nhất/công ty nhận sáp nhập đương nhiên kế thừa toàn bộ quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp của các công ty bị hợp nhất/ các công ty bị sáp nhập theo hợp đồng hợp nhất công ty/sáp nhập. |
||
| Đặc điểm riêng | ||
| Tiêu chí | Hợp nhất doanh nghiệp | Sáp nhập doanh nghiệp |
| Cách thức thực hiện | Các công ty bị hợp nhất chuyển toàn bộ quyền, nghĩa vụ, tài sản và lợi ích của mình gộp chung lại thành một công ty mới (Có sự thành lập công ty mới, sau đây gọi là “Công ty hợp nhất”). | Các công ty bị sáp nhập chuyển toàn bộ quyền, nghĩa vụ, tài sản và lợi ích hợp pháp của mình sang công ty nhận sáp nhập (không có sự thành lập công ty mới). |
| Hệ quả pháp lý | Sau khi hợp nhất sẽ tạo ra một công ty mới (“Công ty hợp nhất”) và đồng thời các công ty bị hợp nhất sẽ chấm dứt sự tồn tại. | Sau khi sáp nhập thì công ty nhận sáp nhập vẫn tồn tại, nhưng các công ty bị sáp nhập sẽ chấm dứt sự tồn tại. |
| Thủ tục sau khi thay đổi | Phải thực hiện đăng ký doanh nghiệp cho công ty mới (“Công ty hợp nhất”) | Công ty nhận sáp nhập thực hiện thủ tục thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp |
2. Thủ tục chung về sáp nhập và hợp nhất doanh nghiệp:
Quy trình cơ bản của thủ tục hợp nhất/sáp nhập cụ thể như sau[4]:
Bước 1: Công ty bị hợp nhất/các công ty liên quan sáp nhập chuẩn bị hợp đồng hợp nhất/sáp nhập, dự thảo Điều lệ công ty hợp nhất/ Điều lệ công ty nhận sáp nhập.
Bước 2: Thông qua hợp đồng sáp nhập, Điều lệ công ty nhận hợp nhất/sáp nhập:
-Các thành viên, chủ sở hữu công ty hoặc cổ đông của công ty bị hợp nhất thông qua hợp đồng hợp nhất, Điều lệ công ty hợp nhất; bầu hoặc bổ nhiệm Chủ tịch Hội đồng thành viên, Chủ tịch công ty, Hội đồng quản trị, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc công ty hợp nhất.
-Các thành viên, chủ sở hữu công ty hoặc các cổ đông của các công ty liên quan thông qua hợp đồng sáp nhập, Điều lệ công ty nhận sáp nhập.
Bước 3: Gửi Hợp đồng hợp nhất/sáp nhập đến các chủ nợ và thông báo cho người lao động biết trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày thông qua.
Bước 4: Tiến hành đăng ký doanh nghiệp/đăng ký thay đổi thông tin đăng ký doanh nghiệp đối với công ty hợp nhất/công ty nhập sáp nhập.
Kết luận
Trên đây là một số vấn đề cơ bản liên quan đến hoạt động hợp nhất, sáp nhập doanh nghiệp theo pháp luật hiện hành. Thực tế thì trong quá trình thực hiện có thể phát sinh nhiều vấn đề khác liên quan đến điều kiện và thủ tục thực hiện. Do đó, trước khi tiến hành hợp nhất hoặc sáp nhập, doanh nghiệp nên tìm hiểu kỹ càng các thông tin của các công ty dự định sẽ hợp nhất hoặc sáp nhất cũng như là thủ tục thực hiện để giảm thiểu thiểu rủi ro, biến nguy cơ thành cơ hội phát triển.
[1] Khoản 1 Điều 29 Luật Cạnh tranh 2018
[2] Khoản 1 Điều 200 Luật Doanh nghiệp 2020
[3] Khoản 2 Điều 200 Luật Doanh nghiệp 2020
[4] Khoản 2 Điểu 200 & 201 Luật Doanh nghiệp 2020
