Những điều cần lưu ý khi sa thải nhân viên do thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc lý do kinh tế.
2023/09/22
Giới thiệu
Khi sa thải người lao động vì lý do thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc lý do kinh tế, người sử dụng lao động ngoài các nghĩa vụ thông thường khi chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động, còn phải lập kế hoạch sử dụng lao động và trả trợ cấp cho người lao động. Vì vậy, chúng tôi đã tổng hợp những điểm sau đây mà các công ty nên lưu ý khi sa thải nhân viên vì những lý do trên.
- Điều kiện công ty có thể sa thải nhân viên do thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc lý do kinh tế
Theo quy định của Luật Lao động, các trường hợp sau đây được coi là thay đổi về cơ cấu, công nghệ hoặc vì lý do kinh tế:
| Nếu nó được coi là một sự thay đổi về cấu trúc hoặc công nghệ | Nếu xét vì lý do kinh tế |
| (1) Thay đổi cơ cấu tổ chức lao động và tổ chức lại lao động
(2) Những thay đổi về sản phẩm hoặc cơ cấu của sản phẩm (3) Những thay đổi về quy trình sản xuất, quản lý, công nghệ, máy móc, thiết bị theo loại hình sản xuất, kinh doanh của người sử dụng. |
Một lượng lớn người lao động có thể bị mất việc làm vì lý do kinh tế.
(1) Khủng hoảng hoặc suy thoái kinh tế (2) Trong trường hợp tái cơ cấu nền kinh tế, thực hiện các chính sách quốc gia; (3) Thực hiện các cam kết quốc tế |
Nếu một trong các trường hợp nêu trên ảnh hưởng đến việc làm của người lao động (hai người trở lên), người sử dụng lao động có các nghĩa vụ sau đây:
| Nhiệm vụ | Những điểm cần nhớ |
| (1) Kế hoạch sử dụng công nhân phải được lập và thực hiện. Ngoài ra, khi giao nhiệm vụ mới cho công nhân, ưu tiên đào tạo cho công nhân để tiếp tục sử dụng. | Việc trao đổi ý kiến với Ban chấp hành công đoàn phải được thực hiện trên hình thức đối thoại đã được quy định tại Điều 63, Khoản 2, điểm c, Điều 64, Khoản 1 Bộ luật Lao động 2019 và Điều 41, Khoản 1 Nghị định số 145/2020/ ND-CP. |
| (2) Trường hợp người sử dụng lao động không giải quyết được việc làm và phải sa thải người lao động thì phải trả trợ cấp thất nghiệp theo quy định tại Điều 47 của Luật Lao động. | Trong trường hợp này, tại nơi làm việc có tổ chức đại diện người lao động mà người lao động là thành viên, người lao động chỉ có thể bị sa thải sau khi trao đổi ý kiến với tổ chức đó. Đồng thời sẽ cần thông báo cho UBND tỉnh và người lao động trước 30 ngày. |
- Thủ tục sa thải người lao động do thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc lý do kinh tế
Khi sa thải người lao động do thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc vì lý do kinh tế, doanh nghiệp phải thực hiện các thủ tục theo quy định của Luật Lao động năm 2019 và Nghị định số 145/2020/ND-CP. Các chi tiết được tóm tắt dưới đây.
Bước 1: Rà soát các quy tắc dân chủ tại nơi làm việc và lập danh sách đại diện công ty và nhân viên tham gia đối thoại.
Số lượng và thành phần tham gia đối thoại được quy định tại Điều 38 Nghị định số 145/2020/ND-CP như sau:
| Người dùng | Người lao động |
| Căn cứ vào điều kiện sản xuất, quản lý và tổ chức lao động, người sử dụng lao động quyết định số lượng, thành phần đại diện tham gia đối thoại và quy định việc này bằng quy chế dân chủ. Phải có ít nhất ba người tham gia, bao gồm cả người đại diện theo pháp luật.
Ngoài ra, căn cứ Điều 48 Nghị định số 145/2020/ND-CP, cần quan tâm đến việc xây dựng, ban hành các quy tắc dân chủ ở nơi làm việc. |
Thành phần sẽ được xác định căn cứ vào điều kiện sản xuất, quản lý, số lượng lao động và các yếu tố bình đẳng giới nhưng số lượng người tham gia phải như sau:
・Khi sử dụng ít hơn 50 công nhân: tối thiểu 3 công nhân |
Doanh nghiệp phải lập danh sách đại diện tham gia đối thoại giữa người sử dụng lao động và người lao động theo quy định trên. Danh mục này sẽ được cập nhật thường xuyên ít nhất hai năm một lần và sẽ được công bố tại nơi làm việc. Nếu người đại diện nào không thể tham gia trong thời gian đối thoại thì người sử dụng lao động hoặc tổ chức đại diện người lao động sẽ xem xét, quyết định việc thay thế hoặc bổ sung những người đại diện đó.
Bước 2: Xây dựng kế hoạch sử dụng lực lượng lao động.
Đầu tiên, kế hoạch sử dụng nhân viên phải bao gồm những nội dung sau:
・Số lượng và danh sách những người lao động sẽ tiếp tục được tuyển dụng, những người lao động sẽ được đào tạo lại để tiếp tục làm việc và những người lao động sẽ chuyển sang làm việc bán thời gian
・Số lượng và danh sách người lao động nghỉ hưu
・Số lượng và danh sách người lao động phải chấm dứt hợp đồng lao động
・Quyền và nghĩa vụ của người sử dụng lao động, người lao động và các bên liên quan trong việc thực hiện kế hoạch sử dụng người lao động
・Các biện pháp và nguồn tài chính đảm bảo thực hiện kế hoạch
Sau đó, căn cứ vào danh sách người lao động đã phân loại, người sử dụng lao động lập dự toán ngân sách để thực hiện kế hoạch, phù hợp với quy định của Luật Lao động. Một trong những chi phí lớn nhất mà người sử dụng lao động phải trả cho nhân viên của mình là trợ cấp thất nghiệp. Mức và cách tính trợ cấp thất nghiệp được xác định như sau.
Số tiền đã chi trả: Trợ cấp thất nghiệp tương đương 01 tháng lương cho người lao động cho mỗi năm làm việc.
Phương pháp tính toán:
| Trợ cấp thất nghiệp | = | Thời gian làm việc để tính trợ cấp thất nghiệp | × | Số tiền lương tính trợ cấp thất nghiệp |
Ghi chú:
– Nếu số tiền nhận ít hơn hai tháng lương thì số tiền nhận được làm tròn bằng hai tháng lương.
・Thời gian làm việc để tính trợ cấp = Tổng thời gian làm việc thực tế – Thời gian tham gia bảo hiểm thất nghiệp – Thời gian làm việc đã được người sử dụng lao động chi trả trợ cấp thất nghiệp trước đó (nếu có)
・Thời gian làm việc để tính trợ cấp được tính bằng năm (12 tháng).
- – Nếu trên 1 tháng nhưng dưới 6 tháng thì làm tròn thành 6 tháng.
- – Nếu thời gian trên 6 tháng nhưng dưới 12 tháng thì làm tròn thành 1 năm.
Thông thường, các công ty sẽ trả trợ cấp cho khoảng thời gian bạn không được bảo hiểm thất nghiệp chi trả. Các khoảng thời gian như thử việc, nghỉ ốm, nghỉ thai sản (nếu có) là khoảng thời gian người lao động không tham gia bảo hiểm thất nghiệp.
Trên thực tế, thủ tục chấm dứt hợp đồng lao động của người lao động do thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc vì lý do kinh tế là vô cùng phức tạp và do đó thường được giao cho các luật sư và công ty tư vấn. Vì vậy, ngoài trợ cấp thất nghiệp, người sử dụng lao động cần cân nhắc chi phí tư vấn trong ngân sách của mình.
Bước 3: Chủ doanh nghiệp ra quyết định thực hiện phương án thay đổi cơ cấu, công nghệ (đối với trường hợp thay đổi cơ cấu, công nghệ).
Bước 4: Trao đổi ý kiến về nội dung dự thảo phương án sử dụng lao động với Ban chấp hành công đoàn.
Khi xây dựng phương án sử dụng lao động, người sử dụng lao động phải lấy ý kiến của tổ chức đại diện người lao động tại nơi làm việc. Quy trình trao đổi ý kiến như sau.
Theo Luật Lao động, kế hoạch sử dụng lao động không cần phải được Ban chấp hành công đoàn thông qua nhưng ý kiến phản đối của Ban chấp hành công đoàn có thể gây ra xung đột với người lao động. Bước này cần được thực hiện cẩn thận vì quá trình sa thải nhân viên có thể kéo dài.
Bước 5: Phê duyệt Kế hoạch sử dụng nhân viên.
Bước 6: Công bố kế hoạch sử dụng lực lượng lao động của bạn.
Bước 7: Thông báo cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh về việc sa thải người lao động.
Trước khi người lao động nghỉ hưu, người sử dụng lao động phải thông báo cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trước 30 ngày.
Pháp luật chưa có quy định cụ thể về hình thức thông báo cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh về việc người lao động nghỉ việc.
Tuy nhiên, để tuân thủ pháp luật tốt nhất, chúng tôi khuyến nghị thông báo bằng văn bản và gửi đến Kế hoạch sử dụng của Người lao động và các tài liệu liên quan như:
- – Biên bản đối thoại khi xây dựng phương án sử dụng lao động
- – Quyết định phê duyệt phương án sử dụng lao động của chủ sở hữu và đại hội người lao động
- – Biên bản thảo luận trước khi sa thải nhân viên
- – Thư hướng dẫn của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về lao động (nếu có)
Bước 8: Lấy ý kiến của Ban chấp hành công đoàn trước khi sa thải người lao động.
Bước 9: Gửi văn bản thông báo chấm dứt hợp đồng cho người lao động.
Bước 10: Thực hiện kế hoạch sử dụng lao động, chi trả trợ cấp thất nghiệp và giải quyết các chi phí liên quan đến người lao động.
Trong thời hạn 14 ngày làm việc kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động, người sử dụng lao động có trách nhiệm:
-
- Xóa tất cả các mục sau đây mà nhân viên được hưởng:
・Trả đủ lương cho người lao động.
・Trả lương cho nhân viên trong thời gian nghỉ phép hàng năm chưa sử dụng.
・Trả trợ cấp thất nghiệp.
・Giải quyết các khoản phụ cấp chưa thanh toán khác, v.v. cho nhân viên.
-
-
-
- Kiểm tra thời gian đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp. Ngoài ra, nếu bạn đã lưu giữ các giấy tờ liên quan đến nhân viên thì phải trả lại cho nhân viên. Nếu nhân viên yêu cầu, hãy cung cấp bản sao của từng tài liệu liên quan đến quá trình làm việc của nhân viên.
-
-
Tổng kết
Bài viết này tổng hợp những điểm cần lưu ý khi sa thải nhân viên do thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc lý do kinh tế. Theo kinh nghiệm của chúng tôi, phải mất 6-12 tháng để hoàn thành tất cả các thủ tục cần thiết nêu trên. Chúng tôi hy vọng rằng các công ty trong trường hợp này sẽ sử dụng báo cáo này để giúp họ xây dựng và thực hiện các kế hoạch việc làm cho người lao động tuân thủ pháp luật và các quy định, đảm bảo quyền lợi của người lao động và thực hiện suôn sẻ các thủ tục cần thiết.
Luật và quy định tham khảo
・Luật lao động 2019
・Nghị định số 145/2020/ND-CP
[Liên hệ] CÔNG TY TNHH I-GLOCAL
Người phụ trách: Sakai masaya.sakasai@i-glocal.com
Văn phòng Hồ Chí Minh +84-28-3827-8096 Văn phòng Hà Nội +84-24-2220-0334
